بررسی تاثیرات اجتماعی مذهب بر ورزشهای گروهی

فوتبال به عنوان یک ورزش گروهی، در کشورهای کاتولیک به وجود آمد و پرورش یافت و امروز بالاترین قدرت تکنیکی و کارگروهی در این کشورها وجود دارد و قهرمانان فوتبال نیز در همین کشورها حضور دارند. قهرمان افسانه ای فوتبال یعنی پله، دست پرورده یک کشیش کاتولیک بوده است.

کشورهای عرفان محور و تصوف گرا، در فوتبال کمترین شانس حضور دارند. مثل کشورهای هند و پاکستان چرا که در مذاهب عرفانی تکیه بر فرد است نه جمع
    فوتبال به عنوان یک ورزش جهانی در تمدن غرب ریشه دارد. امروزه کشورهای جهان سوم براساس همین ورزش در طبقه بندی ورزشی قرار می گیرند. برخی از کشورها با یک تیپولوژی یا نوع شناسی خاص در سطح بالای این ورزش قرار دارند و برخی از کشورها با یک نوع شناسی دیگر در سطوح پایین یا متوسط قرار دارند. بنابراین شناخت نوع کشورها می تواند ما را به ارتباط میان نوع مذهب و نوع این کشورها هدایت کند. فوتبال ورزش است، ورزشی که به انسجام گروهی برای رقابت یک ساعت و نیمه نیاز دارد. به علت گستردگی زمین ورزش فوتبال و تعداد زیاد بازیکن در زمین و جاگیری بازیکن هرگونه تک روی غیرخلاقانه این بازی را به انحطاط می کشاند و همکاری گروهی و سپس حرکت خلاقانه فردی این بازی را به اوج می رساند مذاهبی که یکی از دو اخلاقیات بالارا می پرورانند بر فوتبال آن حوزه مذهبی سخت تاثیر می گذارند. فوتبال برخاسته از کشورهای کاتولیک زبان است که در کشورهایی مثل ایتالیا، فرانسه، اسپانیا، پرتغال، آرژانتین، برزیل، شیلی و ... در اوج است و پیش از آنکه بخواهیم ریشه آن را در زبان این کشورها (لاتین) پیدا کنیم باید آن را در مذهب کاتولیک جستجو کنیم. مذهب کاتولیک، خدا را در کلیسا می بیند یعنی فقط در کلیسا می توان عبادت کرد و خارج از کلیسا عبادت معنا ندارد. بخشش گناه نیز با اعتراف نزد پدر کلیسا که جانشین پدر آسمانی است صورت می گیرد پس سازمان دینی، جانشین دین می شود دین یعنی سازمان دینی و انسان متدین، یعنی کسی که در کلیسا عضویت دارد و کسی که عضویت و یا حضور در سازمان کلیسا ندارد، متدین نیست اگرچه دارای بالاترین اعتقاد باشد پس مذهب فقط در سازمان و گروه تجلی می یابد و در کشورهای کاتولیک، گروه گرایی بسیار حاکم خواهد بود. به همین دلیل در دوران لائیسم و سکولاریسم، این کلیساگرایی به سوسیالیسم یا جامعه گرایی یا اصالت جامعه تبدیل شد. یعنی کلیسا به جامعه تبدیل شد که مظهر دولت بود و دولت در مقابل کلیسا تقدس یافت و کارکردهای کلیسا مثل آموزش و درمان و ... به دولت واگذار شد.
    فوتبال به عنوان یک ورزش گروهی، در کشورهای کاتولیک به وجود آمد و پرورش یافت و امروز بالاترین قدرت تکنیکی و کارگروهی در این کشورها وجود دارد و قهرمانان فوتبال نیز در همین کشورها حضور دارند قهرمان افسانه ای فوتبال یعنی پله، دست پرورده یک کشیش کاتولیک بوده است حال اگر این گروه گرایی کاتولیکی به احساسی بودن کاتولیک اضافه شود، حس قهرمان جویی فوتبال آنها آشکار می شود یعنی انسان کامل گرایی کاتولیکی به قهرمان پرستی فوتبالی تبدیل می شود. کشورهای پروتستان مثل آلمان و انگلیس که دارای فوتبالی قوی هستند در رقابت با این کشورهای کاتولیک به این قدرت رسیده اند، هرچند روحیه کاری پروتستانتیسم و نظم حاکم بر آن به فوتبال هایی قوی از نظر انسجام و قدرت تکنیکی تبدیل شده اند، ولی از نظر متن فرهنگی و اجتماعی فوتبال در این کشورها به وضعیت کشورهای کاتولیک نمی رسد چون فوتبال در کشورهای کاتولیک معناساز و روح بخش است و از بالاترین سطوح اجتماعی تا پایین ترین سطوح آن را مورد تاثیر قرار می دهد.کشورهای عرفان محور و تصوف گرا، در فوتبال کمترین شانس حضور دارند مثل کشورهای هند و پاکستان چرا که در مذاهب عرفانی تکیه بر فرد است نه جمع و نه فردگرایی یا محورگرایی یا خودمحوری و ورزش های فردی در این کشورها رونق دارد و تاریخ فوتبال آنها شاهدی بر این مدعاست.
    کشورهایی که عرفان آنها حالت کاربردی دارد مانند چین، ژاپن یا کره، علاوه بر اینکه در ورزش های فردی، مثل ورزش های رزمی برجستگی خاصی دارند، ولی به دلیل عرفان کاربردی حالت گروهی پیدا می کنند و در قالب خانواده و گروه های اجتماعی خاص تجلی می یابند پس در ورزش جمعی مثل فوتبال در حال رشد خاص خود هستند کشورهای آفریقایی که دارای مذاهب عرفانی و حالت گروهی هستند و به صورت جمعی اجرای مراسم دارند و تجلی بزرگ آنها در گروه های موسیقی آفریقایی است این مذاهب عرفانی گروهی با کاتولیسم میراث استعمار توسط کشورهای کاتولیک، سبب گروه گرایی این کشورها شده است پس فوتبال آفریقایی در حال رشد است.
    کشوری مثل ایران که بر سر چهارراه جهانی واقع شده است و مذهب آن با تصوف و اشراقیت هندی، از پیش از اسلام تا پس از آن آمیخته است، یک نوع فردگرایی را ترویج می کند که با حرکت فردی و حرکت انفجاری شخصی در فوتبال ایران سازگار است و با حرکت های گروهی فوتبال سر و کار ندارد (بزرگ ترین ضعف فوتبال ایران) پس تیم ایران در فضای گروهی خود بسیار ناکام است ولی در بعد فردی مثل حضور افراد ایرانی در خارج کشور، موفق عمل می کند ولی چون قومیت های مختلف در ایران هستند گاهی یک حالت احساسی (نه حرفه ای و عقلی) در فوتبال می تواند پیروزی های شگفت آمیز با باخت های شوک آور خلق کند.  

نویسنده: حسین سازگار
 

برگرفته از سایت بانک اطلاعات نشریات کشور